เต้นรำกับหมวกดอกไม้: เทศกาลยามากาตะฮานะกาสะ

ในภาคสุดท้ายของซีรีส์เรื่อง 5 เทศกาลฤดูร้อนที่ยิ่งใหญ่ ในโทโฮคุของฉัน เราไปกันที่จังหวัดยามากาตะ เพื่อชมเทศกาลยามากาตะฮานะกาสะ ซึ่งโดดเด่นด้วยหมวกฟางที่สวยงามประดับด้วยดอกคำฝอย ที่เป็นดอกไม้ประจำจังหวัดยามากาตะ

นักแสดงทุกวัยเพลิดเพลินกับการเต้นรำฮานะกาสะ (เครดิตรูปภาพ: JR East / Carissa Loh)

เทศกาลนี้จัดขึ้นเป็นประจำทุกปีตั้งแต่วันที่ 5–7 สิงหาคม ในเมืองหลวงของจังหวัดยามากาตะ  เทศกาลยามากาตะฮานะกาสะ จะทำให้เมืองมีชีวิตชีวาขึ้นเมื่อมีนักเต้นมากถึง 10,000 คนเดินขบวนไปตามถนนที่ถือฮานะกาสะ  ( หมวกฟางที่ประดับด้วยดอกคำฝอยที่ประดิษฐ์ขึ้นมา ) ขณะเต้นรำ ตามทำนองเพลง Hanagasa Ondo (花笠音頭) เป็นตัวแทนเพลงดั้งเดิมของยามากาตะ

เนื้อเพลง Hanagasa Ondo ได้รับการคัดเลือกจากแนวคิดจากสาธารณะชน และเป็นการยกย่องแม่น้ำโมกามิ Mogami (最上川 Mogami-gawa) แหล่งกำเนิดชีวิตของยามากาตะ  และยังกล่าวถึงผลิตผลที่มีชื่อเสียงจากภูมิภาคต่างๆ ของยามากาตะ เพลงนี้จะมาพร้อมกับการตะโกนให้จังหวะว่า ‘ยัชโช่’ (Yassho) ! มักกะโช่ (Makkasho) !'และจังหวะกลองไทโกะอันทรงพลัง

ระบำฮานะกาสะ  เต้นโดยเด็ก ๆ (เครดิตรูปภาพ: JR East / Carissa Loh)

เมื่อเทียบกับเทศกาลฤดูร้อนที่ยิ่งใหญ่ของโทโฮคุ อีก 4 เทศกาลซึ่งมีประเพณีย้อนหลังไปหลายศตวรรษที่แล้ว เทศกาลยามากาตะฮานากาสะ ถือได้ว่าเป็นเทศกาลที่เพิ่งเพิ่มเข้ามา การเต้นรำฮานะกาสะ จัดขึ้นครั้งแรกในขบวนพาเหรด Hanagasa Ondo ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของเทศกาลฤดูร้อนซาโอะ  ในปี ค.ศ. 1963 ซึ่งเป็นงานส่งเสริมการขาย ที่จัดขึ้นเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวไปยังแถบซาโอะของยามากาตะ ในปีค.ศ.1965 ขบวนพาเหรด Hanagasa Ondo ได้แยกออกจากเทศกาลฤดูร้อนซาโอะ มาเป็นเทศกาล ยามากาตะ ฮานะกาสะ ที่เรารู้จักกันในปัจจุบัน ด้วยชุดที่มีสีสันและการตกแต่งที่สวยจับใจ จึงไม่น่าแปลกใจที่เทศกาลนี้ดึงดูดผู้คนมากกว่า 1 ล้านคนตลอด 3 วันที่จัดขึ้น

ประเภทของการเต้นรำฮานะกาสะ

การเต้นรำ Kunpū Mogamigawa ที่สง่างาม (เครดิตรูปภาพ: 山形県花笠協議会)

คุณรู้ไหมว่ามี การเต้นรำหลายแบบในเทศกาลยามากาตะ ฮานะกาสะ ? จาก 3 รูปแบบดั้งเดิม การแสดงมากที่สุดคือ การเต้นรำแบบ Kunpū Mogamigawa ที่สง่างาม ซึ่งเป็นที่รู้จักกันทั่วไปว่าเป็นการเต้นรำของผู้หญิง (女踊り onna-odori) การเต้นรำนี้มีขึ้นเพื่อแสดงถึงทิวทัศน์ของแม่น้ำโมกามิและทำให้เกิดภาพของต้นข้าวที่พลิ้วไหวในสายลมอ่อน ๆ

การเต้นรำฮานะกาสะ แบบ  The Zaо̄ Gyо̄kо̄  (เครดิตรูปภาพ: JR East / Carissa Loh)

แบบที่ 2 คือ การเต้นรำแบบ Zaо̄ Gyо̄kо̄ เป็นการเต้นรำที่ทำให้เรานึกถึงพรของธรรมชาติหรือที่เรียกกันทั่วไปว่าการเต้นรำของผู้ชาย (男踊り otoko-odori) สังเกตไหมว่าหมวกที่ใช้สำหรับการเต้นรำนี้แตกต่างกันและมีดอกไม้สีเหลืองเป็นหลัก ?

การเต้นรำแบบการหมุนหมวก Kasa-mawashi (เครดิตรูปภาพ: JR East / Carissa Loh)

ในตอนท้าย มีการเต้นรำแบบการหมุนหมวก ( 笠回し kasa-mawashi) ที่ส่วนใหญ่จะแสดงใน โอบานาซาว่า (尾花沢) ซึ่งเป็นบ้านเกิดของเพลง Hanagasa Ondo สำหรับรูปแบบของหมวกที่ใช้ในการระบำแบบหมุนหมวกนี้ จะมีรูปสี่เหลี่ยมสีเข้ม อยู่ด้านหลังเป็นฐานของดอกไม้ตรงกลางหมวก

ฮานะกาสะสีม่วง (เครดิตรูปภาพ: JR East / Carissa Loh)

ขบวนพาเหรดที่ใช้ร่มหมุนวนแทนหมวก (เครดิตรูปภาพ: JR East / Carissa Loh)

นอกจากรูปแบบการเต้นแบบดั้งเดิมแล้ว ยังมีการเต้นฮานะกาสะที่สร้างสรรค์ ซึ่งผู้เข้าร่วมจะสร้างรูปแบบและท่าเต้นของตนเอง หมวกที่ใช้สำหรับการเต้นรำที่สร้างสรรค์ คือหมวกดอกไม้สีส้มแบบดั้งเดิม หรืออุปกรณ์ประกอบอื่นๆ  เช่น หมวกสีม่วง และร่มตามภาพด้านบน

นักเต้นที่มีอายุต่างกันทำการเต้นที่แตกต่างกันไปในทำนองเดียวกัน (เครดิตรูปภาพ: JR East / Carissa Loh)

รูปแบบการเต้นรำที่หลากหลายที่แสดงในทำนองเดียวกันเป็นหนึ่งในลักษณะพิเศษที่โดดเด่นของเทศกาลยามากาตะ ฮานะกาสะ  นักเต้นแต่ละกลุ่มจะแสดงท่าเต้นในเวอร์ชั่นของตัวเองพร้อมกับการเคลื่อนไหวที่สอดคล้องกันเพื่อสร้างความประทับใจให้กับผู้ชม

เพลิดเพลินไปกับขบวนพาเหรด

ชมได้อย่างสะดวกสบายจากริมถนน. (เครดิตรูปภาพ: JR East / Carissa Loh)

ขบวนพาเหรดจะจัดเดินไปตามเส้นทางระยะทาง 1.2 ก.ม. ในใจกลางเมืองยามากาตะ เริ่มจากโทคามาจิ (十日町) ถึงบุนโชกัน (文翔館) และจัดขึ้นตอนประมาณ 18:00-21:30 น. ตลอดทั้ง 3 คืนของเทศกาล แม้ว่าจะมีที่นั่งแบบซื้อตั๋วซึ่งจัดให้อยู่ในระดับสูงๆ และมีจุดชมวิวที่สูงกว่า แต่ขบวนพาเหรดก็สามารถเข้าชมได้ฟรีและผู้ที่มาเข้าชมเทศกาลนี้ส่วนใหญ่จะหาที่นั่งตามริมถนนโดยมีเสื่อปู หรือ เก้าอี้พกพาแบบพับได้ แม้จะมองจากริมถนนคุณก็สามารถชมขบวนพาเหรดได้อย่างใกล้ชิด โดยที่นักเต้นอยู่ห่างออกไปเพียงไม่กี่ช่วงแขน

รถแห่ Zao Gongen (เครดิตรูปภาพ: JR East / Carissa Loh)

รถนำขบวนแห่เป็น Zao Gongen (蔵王権現 Zaо̄ Gongen) , เทพแห่งยามากาตะ.  คุณรู้ไหมว่า ?  ซาโอะ (蔵王zaо̄) ถือเป็นอีกชื่อของยามากาตะ ซึ่งมาจากเทพองค์นี้ ในวันแรกของงานเทศกาลจะมีการสวดมนต์และขบวนพาเหรดที่อุทิศให้กับ Zao Gongen ที่หน้าศาลากลางจังหวัดยามากาตะ เพื่อเริ่มงานเฉลิมฉลอง

นักเต้นจากสภากาชาดญี่ปุ่น, เหล่าลูกเสือ, Kirayaka Ginko (ธนาคารท้องถิ่น) และ Denroku (บริษัท ขายขนม) (เครดิตรูปภาพ: JR East / Carissa Loh)

องค์กรและบริษัท บางแห่งก็มีขบวนนักเต้นของตัวเอง เช่น ภาพด้านบน ฉันเห็นนักเต้นจากองค์กรต่างๆ เช่น สภากาชาด และ ลูกเสือ รวมถึงธุรกิจในท้องถิ่น เช่น ธนาคาร,    ทีมกีฬาและ บริษัท ผลิตอาหาร

ภาพนักเต้นฮานะกาสะ นำขบวนพาเหรด (เครดิตรูปภาพ: JR East / Carissa Loh)

หากคุณไม่ได้อยากแค่ดูการเต้นรำ ก็มาร่วมสนุกและสัมผัสกับการเต้นฮานะกาสะด้วยตัวคุณเองซิ ! ในช่วงเริ่มต้นของเทศกาลจะมีการเต้นรำเป็นวงกลม  wa-odori (輪踊りวงกลม ) ที่ผู้คนสามารถเข้าร่วมเต้นรำได้ ยินดีต้อนรับทุกคน และทุกคน ไม่ต้องกังวลหากคุณไม่รู้วิธีเต้น เพราะจะมีคนนำที่เขาจะสอนวิธีเต้นให้คุณ คุณจะได้รับพัดรูปฮานะกาสะเพื่อใช้แทนหมวก และคุณสามารถเต้นไปกับมันได้ โอกาสที่จะได้เข้าร่วมในขบวนพาเหรดได้อีก คือในตอนท้าย จะมีป้ายที่เขียนไว้ว่า "飛び入りコーナー" (โทบิอิริ โคนะ ซึ่งแปลว่า "พื้นที่เข้ารำร่วมได้")

เทศกาลยามากาตะ ฮานะกาสะ (Yamagata Hanagasa Festival)
วันที่ : 05–­07 สิงหาคม เป็นประจำทุกปี
เวลาแห่ขบวนพาเหรด : 18:00–21:30 น.
สถานที่: ไปตามถนนระหว่าง Tokamachi ถึง Bunshokan (เดิน 10 นาทีจากสถานี JR Yamagata)
* อ้างอิงจากข้อมูลของปี 2019 กำหนดการอาจมีการเปลี่ยนแปลง

การเต้นฮานะกาสะประเภทต่างๆ (เครดิตรูปภาพ: JR East / Carissa Loh)

หากคุณต้องการของที่ระลึกสำหรับทริปเทศกาลนี้ ทำไมไม่ลองซื้อฮานะกาสะกลับไปดูล่ะ นอกเหนือจากแบบดั้งเดิมที่มีดอกคำฝอยสีส้มอยู่แล้ว ยังมีรุ่นที่มีดอกไม้สีอื่น ๆ เช่นสีน้ำเงินและสีม่วง หรือแม้แต่แบบที่มีไฟ LED ที่เปิดไฟได้ ในช่วงเทศกาลคุณจะเห็นหมวกเหล่านี้วางขายทั่วเมืองยามากาตะ

ร้านอาหารแบบ Yatai ที่มีเปิดขายตามเส้นทางขบวนพาเหรด. (เครดิตรูปภาพ: JR East / Carissa Loh)

เทศกาลฤดูร้อนที่ไม่มีอาหารคืออะไร ? ตามเส้นทางขบวนพาเหรดจะมี yatai (屋台 แผงขายอาหารข้างทาง) ตั้งกระจายอยู่ทั่วบริเวณ ดังนั้นอย่าลังเลที่จะลองแวะทานอาหารว่างดู เมื่อไหร่ก็ตามที่คุณรู้สึกหิว

ดงดงยากิ แสนอร่อย  (เครดิตรูปภาพ: 山形県庁)

หากมีอาหารเทศกาลหนึ่งที่คุณควรลองที่นี่ นั่นคือ ดงดงยากิ (どんどん焼き- Dondonyaki) เป็นอาหารพื้นเมืองของยามากาตะ เป็นโอโคโนมิยากิแบบพกพาที่ง่ายต่อการทาน (お好み焼きแพนเค้กญี่ปุ่นรสเผ็ด) - ม้วนไว้กับตะเกียบ ! โอโคโนมิยากิเป็นอาหารประจำเทศกาลที่ผู้คนชื่นชอบมาช้านาน และ ดงดงยากิเป็นอะไรที่สนุกและอร่อยมาก ถ้าในการที่ได้เคี้ยวขนมนี้ ขณะเดินทางหรือชมขบวนพาเหรดไปด้วย

5 เทศกาลฤดูร้อนที่ยิ่งใหญ่ของโทโฮคุ

เรียงภาพตามเข็มนาฬิกาจากด้านบนซ้าย: เทศกาลอาโอโมริเนบุตะ  , เทศกาลอาคิตะคันโต,  เทศกาลเซนไดทานาบาตะ, โมริโอกะซันซาโอโดริ (เครดิตรูปภาพ: JR East / Carissa Loh)

ภูมิภาคโทโฮคุมีชีวิตชีวาอย่างแท้จริงในฤดูร้อน ด้วยเทศกาลฤดูร้อนที่มีชีวิตชีวา หากทำได้ฉันขอแนะนำให้ไปเที่ยวชมในช่วงฤดูที่มีชีวิตชีวานี้ นอกเหนือจากเทศกาล ยามากาตะ ฮานะกาสะ แล้ว โทโฮคุ ยังมีเทศกาลฤดูร้อนที่น่าตื่นตาตื่นใจมากมายในสัปดาห์เดียวกัน (สัปดาห์แรกของเดือนสิงหาคม) ที่น่าตื่นเต้นและน่าหลงใหลไม่แพ้กัน

ปฏิทินเทศกาลฤดูร้อนที่สำคัญของโทโฮคุ (เครดิตรูปภาพ: JR East / Carissa Loh)

เทศกาลเหล่านี้บางส่วน ได้แก่ เทศกาลอาโอโมริเนบุตะ (青森ねぶた祭り) เทศกาลอาคิตะคันโต (秋田竿燈祭り) เทศกาลเซนไดทานาบาตะ (仙台七夕祭り) และโมริโอกะซันซาโอโดริ (盛岡さんさ踊り) ซึ่งรวมกับ เทศกาลยามากาตะ ฮานะกาสะ ก็จะเป็น 5 เทศกาลฤดูร้อนที่ยิ่งใหญ่ ของโทโฮคุ 

หากคุณคิดจะเที่ยวเทศกาลฤดูร้อนรอบ ๆ โทโฮคุ คุณสามารถเยี่ยมชมเทศกาลต่าง ๆ ได้ในทุกวัน ในปี 2019 ฉันได้ไปชมเทศกาลฤดูร้อนที่ยิ่งใหญ่ทั้ง 5 ของโทโฮคุรวมถึง เทศกาลดอกไม้ไฟนากาโอกะ (長岡花火大会) ของเมืองนีงาตะในทริปเดียวกัน และคุณสามารถเที่ยวชมเทศกาลได้มากขึ้นอีกถ้าคุณอัดเทศกาลท้องถิ่นอื่นๆ เข้าไปด้วย เพราะความเป็นจริงแล้ว การเที่ยวเก็บงานเทศกาล นักท่องเที่ยวชาวญี่ปุ่นในท้องที่ก็นิยมทำกัน ทำกัน แม้ว่าอาจจะดูธรรมดากว่า 2-3 เทศกาล ช่วงวันหยุดสุดสับดาห์ติดต่อกัน 3 วัน

เพื่อเป็นข้อมูลอ้างอิงนี่คือแผนการเดินทางปี 2019 ของฉัน:
03 สิงหาคม | เทศกาลดอกไม้ไฟนางาโอกะ
04 สิงหาคม | โมริโอกะซันซาโอโดริ
05 สิงหาคม | เทศกาลอาคิตะคันโต
06 สิงหาคม | เทศกาลเซนไดทะนะบะตะ (AM) และ ยามากาตะ ฮานะกาสะ (PM)
07 สิงหาคม | เทศกาลอาโอโมริเนบุตะ (AM ชมขบวนพาเหรด, PM  ชมขบวนแห่เรือ + ดอกไม้ไฟ)

การเดินทาง

ด้านนอกของสถานี JR Yamagata (เครดิตรูปภาพ: 山形県庁)

จากสถานี JR Tōkyō  นั่งรถไฟชินคันเซน สาย Yamagata Shinkansen ลงที่สถานี JR Yamagata ใช้เวลาประมาณ 2 ชั่วโมง 45 นาที หรือ จากสถานี JR Sendai นั่งรถไฟ JR Senzan Line ใช้เวลาประมาณ 1 ชั่วโมง. ขบวนพาเหรดของเทศกาลยามากาตะ ฮานะกาสะ จะจัดขึ้นตามถนนระหว่าง โทคามาจิ (十日町) ถึงบุนโชกัน (文翔館) ซึ่งสามารถเดินไปยังสถานียามากาตะ ได้โดยใช้เวลา 10 นาที

JR EAST PASS (Tohoku area)

ตัวอย่าง JR EAST PASS (Tohoku area) และพื้นที่การใช้งาน (เครดิตรูปภาพ: JR East)

หากคุณกำลังจะมาเที่ยวที่ยามากาตะ และภูมิภาคโทโฮคุ โปรดศึกษาข้อมูลของ JR EAST PASS (Tohoku area) ซึ่งเป็นบัตรโดยสารราคาประหยัดที่ให้บริการรถไฟ JR สายตะวันออกได้ไม่ จำกัด (รวมถึงรถไฟชินคันเซน) ในพื้นที่ ที่ใช้ได้ 5 วันติดต่อกัน ในราคาเพียง 20,000 เยนเท่านั้น ซึ่งเทียบแล้วค่าบัตรยังราคาถูกกว่าค่าตั๋วโดยสารไปกลับระหว่างโตเกียวและยามากาตะอีก (~ 24,000 เยน) คุณยังสามารถจองที่นั่งสำหรับรถไฟชินคันเซน ,รถไฟด่วนพิเศษบางขบวน และ รถไฟ  Joyful Trains ทางออนไลน์ได้ฟรีล่วงหน้าสูงสุด 1 เดือน ที่นี่ หลังจากสำรวจยามากาตะแล้ว คุณยังสามารถใช้บัตรนี้เพื่อไปเที่ยว ยังจังหวัดใกล้เคียงได้อย่าง จังหวัดมิยางิ ,ฟุกุชิมะ, อคิตะ และอีกมากมายได้อีกด้วย!

หมายเหตุ: ตั้งแต่วันที่ 1 เมษายน 2021 เป็นต้นไป ได้มีการเปลี่ยนแปลงการใช้งานและราคาของ JR EAST PASS (Tohoku area) ตรวจสอบข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่นี่

เครดิตรูปภาพส่วนหัว: JR East / Carissa Loh

บทความที่เกี่ยวข้อง

• เทศกาลแห่งดวงดาวที่มีมนต์ขลังที่สุด : เทศกาล เซนไดทะนะบะตะ
• เทศกาลเนบูตะและเนปุตะแห่งอาโอโมริ แสงที่ส่องสว่างในค่ำคืนฤดูร้อน
• ตื่นตากับโคมไฟกว่า 10,000 ดวง และการทรงตัวสุดตระการตาในงานเทศกาลอาคิตะคันโต